ساعت یک بعد از نیمه شب است. همه خوابیده‌اند و تلویزیون و کامپیوتر خاموش است و گوشی‌های موبایل و دستگاه‌های MP3 به برق هستند در حالی ‌که شارژشان پر شده و ظاهراً برقی مصرف نمی‌کنند. با این‌حال تعجب نکنید که همه این دستگاه‌ها همچنان در حال مصرف برق هستند.
این روز‌ها با هر چه پر رنگ‌تر شدن موضوع حذف یارانه‌های انرژی در کشورمان موضوع کاهش مصرف انرژی به طرق گوناگون نیز مورد توجه عموم شهروندان و نیز مؤسسات و سازمان‌ها قرار گرفته است. 

اما جالب است بدانیم این موضوع صرفاً دغدغه ما نیست و از دهه‌ها پیش در اکثر کشور‌های پیشرفته دنیا نیز مورد توجه خاص قرار داشته و محققان و شرکت‌های متعددی در تلاش برای چاره‌جویی آن بوده‌اند. در ایالات متحده دستگاهی که بی‌رویه و سرسام‌آور انرژی مصرف کند را نیروی خون‌آشام (vampire Power) می‌نامند. طبق بررسی‌های آماری در آمریکا در هر واحد مسکونی حدود چهل دستگاه الکتریکی وجود دارد که بطور مداوم نیروی برق مصرف می‌کنند.

مثلاً دستگاهی مثل کامپیوتر اگر خاموش هم باشد، در صورتی که دو شاخه آن به برق باشد، حدود 5 وات مصرفِ برق دارد. به همین دلیل کاربران برای از بین بردن یا به حداقل رساندن یک چنین خون‌آشام‌هایی به استفاده از مدل‌های جدید دستگاه‌های شارژر و محافظ روی آورده‌اند. با هم به بررسی این دستگاه‌ها می‌پردازیم.

دستگاه‌های محافظ
اگر به شیوه صحیح از این دستگاه‌ها استفاده شود، به این صورت عمل می‌کنند که در صورتی‌ که از دستگاه الکترونیکی که به برق متصل است استفاده نمی‌کنید،  دستگاه‌ «محافظ سبز» آن را از منبع انرژی قطع می‌کند و دیگر برقی مصرف نمی‌شود و نیز یکی از خروجی‌های آن کار کنترل را انجام می‌دهد و وقتی جریان برق از یک حدی پایین‌تر برود تعدادی از خروجی‌های دیگر را قطع می‌کند و از سایر خروجی‌هایی که فعال می‌مانند برق کافی به دستگاه‌ها می‌رسد. 

چنین کارکردی هم البته زمانی خوب جواب می‌دهد که بتوانیم برای محافظ تعیین کنیم که یک دستگاه (یکی از خروجی‌ها) بر بقیه اولویت داشته باشد؛ مثلاً اگر در یک دفتر کار باشد، روشن ماندن کامپیوتر و در منازل، سینمای خانگی بر بقیه دستگاه‌ها اولویت دارد. اگر سیستم‌تان خاموش است، خب، به مانیتور هم احتیاجی ندارید. پس آن را خاموش کنید. خروجی‌هایی که همیشه روشن می‌مانند قاعدتاً باید به دستگاه‌هایی مثل Router وصل شوند که همیشه باید روشن بمانند.

من چند نمونه مختلف دستگاه‌های محافظ، مثل Belkin Converse Smart AV، HP Monster Digital Power Center 800G و Trickle Star PC را امتحان کردم و همه آنها مثل تبلیغی که کرده بودند، خوب کار می‌کردند اما هیچ کدام همه موارد را پوشش نمی‌دهند و همه مزیت‌ها را با هم و یک‌جا ندارند. 

مثلاً DVR من همیشه باید روشن بماند چون دائم دارم با آن کار می‌کنم، راهنمای برنامه‌ها راrefresh  می‌کنم، نرم‌افزار دانلود می‌کنم یا ماهواره را برای تغییر و تنظیم کانال‌ها monitor می‌کنم و هر زمان هم باید آماده باشم که برنامه دلخواهم را ضبط کنم؛ اما حتی در وضعیت استندبای هم 53 وات برق مصرف می‌کند.

با این وجود استفاده از یک محافظ سبز باعث شده تا سینمای خانگی‌ام  در حالت خاموشی 22 وات برق کمتری مصرف کند (با در نظر گرفتن اینکه تلویزیون روزی سه ساعت روشن است، یعنی 14هزار وات‌ساعت در ماه).

دستگاه HP Monster هشتاد دلاری آنقدر بزرگ هست که آداپتور‌های AC هم به آن می‌خورند و  می‌توان به هرکدام از خروجی‌هایش یک  Wall-wart وصل کرد و با وجود 3140 ژول انرژی که می‌تواند تأمین کند، از دستگاه‌هایی که به آن متصل می‌شوند خیلی خوب محافظت می‌کند. 

از این مدل محافظ می‌توان برای تلفن، اترنت و کابل‌های موازی هم استفاده کرد ولی حتی اگر هیچی هم به آن وصل نباشد به‌خاطر ال‌ای‌دی‌های قشنگ و به‌دردنخورش 6/1 وات برق مصرف می‌کند و همین یک نقطه ضعف محسوب می‌شود و خود دستگاه را یک جورایی تبدیل به خون‌آشام کرده است.

دستگاه سی دلاریِ بِلکین نقطه مقابل مانستر است. خروجی‌ها به هم نزدیک‌ترند و اگر به یکی از آنها wallwart وصل کنید، حتماً راه حداقل یکی از خروجی‌های مجاورش را سد می‌کنید. تلفن و اترنت و کابل ‌موازی را نمی‌توان به آن وصل کرد، وقتی دستگاهی به آن وصل نباشد تقریباً اصلاً برق مصرف نمی‌کند و دلیل موجهی هم برای ژول ریتینگ 1080 اش دارد. 

دستگاه دیگری که امتحان کرده‌ام، تریکل‌استار است. این دستگاه چهل دلار قیمت و شش خروجی دارد که به خوبی از هم فاصله دارند و یکی از این شش خروجی قابلیت اتصال به Wall-wart  را دارد. همچنین می‌تواند به تلفن وصل شود اما اترنت یا کابل موازی را پشتیبانی نمی‌کند و حفاظت دستگاه‌ها تا 2160 ژول را تضمین می‌کند. 

وقتی با دستگاه امتحانش کردم، در حالتی‌ که هیچ کابلی به آن وصل نباشد بین 0 تا 1/0 وات مصرف برق داشت؛ یعنی اتلاف برق برای کاربر در حد صفر است.

نکته مهم دیگر هم که کاربر باید به آن توجه کند آستانه نیروی دستگاه است که وقتی دستگاه به آن حد برسد، خاموش می‌شود یا خروجی‌های switched را روشن می‌کند. هر سه این دستگاه‌ها این کار را به خوبی انجام می‌دهند.

دستگاه‌های شارژ هوشمند 
دستگاه‌های رایجی که برای شارژ باتری‌ها از آنها استفاده می‌شود و همچنین آداپتور‌های AC این قابلیت را ندارند که تشخیص بدهند تا چه زمانی شارژ کردن و برق رسانی به باتری یا دستگاه را متوقف کنند و به همین دلیل هم هست که حتی پس از شارژ کامل می‌بینیم که باز هم در صورتی‌ که شارژر به برق وصل است، چه دستگاه یا باتری به آن وصل باشد چه هیچی به سر دیگر شارژر یا آداپتور متصل نباشد و آن سر آزاد باشد، هنوز کمی مصرف برق داریم. 

اما شارژر‌های هوشمند جدیدی طراحی شده‌اند که برخلاف مدل‌های قدیمی می‌توانند تشخیص دهند که چه زمانی احتیاج هست که برق را جاری و وارد دستگاه کنند و چه زمانی جریان را قطع کنند.

شارژر‌های هوشمند دو تا از رایج‌ترین کابل‌ها را پشتیبانی می‌کنند: کابل یواِس‌بی و رابط آی‌فون و آی‌پاد. البته از آنجایی ‌که آی‌فون و آی‌پاد با کابل یواس‌بی هم شارژ می‌شود، می‌توان گفت که در واقع فقط لازم است تا یکی از استاندارد‌های رایج را پشتیبانی کند.

البته این هم هست که خودِ آی‌فون، آی‌پاد و دستگاه‌هایی که با کابل یواس‌بی شارژ می‌شوند، در مورد مصرف برق در حین شارژ شدنشان تا حدی هوشمندانه عمل می‌کنند و بعد از اینکه کاملاً شارژ شدند در صورتی‌ که به برق وصل باشند انرژی الکتریکی بسیار کمی مصرف می‌کنند. اما اگر هم‌زمان چند شارژر را در نزدیکی هم به برق وصل کنید دیگر این‌ طور هوشمندانه عمل نمی‌کند.
من در این مورد هم سه نمونه دستگاه را امتحان کردم: Conserve Valet از همان شرکت بیلکین، آی‌پاد و نسخه مینی یواس‌بیِ Ventev Eco Charge .

دستگاه اکوشارژ یک شارژر کوچک و قابل ‌حمل هفده دلاری است که هنگام اتصال راه خروجی‌های دیگر را سد نمی‌کند و انتهای سیم 62 اینچی آن، بسته به مدلی که استفاده می‌شود، مینی یواس‌بی، میکرو یواس‌بی، یا پورت اتصال آی‌پاد قرار دارد. همه مدل‌های این دستگاه یک پورت یواس‌بی مخفی هم دارند که کاربر می‌تواند علاوه بر شارژ مدل خاصی که شارژر را برای آن خریده است، هر دستگاهی دیگری که با پورت یواس‌بی شارژ می‌شود را نیز با آن شارژ کند. 

ابعاد دستگاه کانورس ولت از شرکت بلکین 6 x 9 اینچ و قیمت آن چهل دلار است و چهار خروجی برای اتصال یواس‌بی (یواس‌بی با اندازه استاندارد و رایج و یا یواس‌بی‌های خاص آی‌پاد) دارد. کابل به خروجی دستگاه و وَلِت به پریز دیواری برق متصل می‌شود. 

برای شارژ هر دستگاهی باید آن را به کابل یواس‌بی مناسب خودش بزنید و سپس دکمه وَلت آن خروجی را روشن کنید. به این ترتیب کاربر می‌تواند فقط با روشن کردن یکی از پورت‌ها دستگاه خود را شارژ کند و این مزیت بسیار خوبی محسوب می‌شود.

با استفاده از این دستگاه‌های محافظ تا حد زیادی در مصرف برق صرفه جویی می‌شود، به ‌علاوه اینکه کاربران را به شیوه‌های جدید و بهتری هم عادت می‌دهد.