فعالان صنف رایانه، طی سال های اخیر با مشکلات درونی بسیاری از جمله احتساب مالیات های سنگین برای فعالان شرکتی و فروشگاهی، شیوه استانداردسازی کالاها و افزایش تعرفه استانداردسازی، مشکلات مربوط به بیمه فعالان این صنف، بی توجهی سازمان های مربوطه به مشکلات اعضای این صنف، و... مواجه بوده اند و این اواخر هم مشکلات ناشی از نوسانات نرخ ارز و محدودیت ثبت سفارش و همچنین سختی پروسه واردات کالا، گره مشکلات اعضای این صنف را کورتر کرده است.

اعضای این صنف که دل پردردی از وضعیت موجود دارند می گویند، کمترین کمکی که ارگان ها و سازمان های دولتی می توانند در این شرایط به واردکنندگان و فعالان صنف آی تی کنند این است که مشکلات درونی را حل کرده یا حداقل کاهش دهند.
در این رابطه ما با علیرضا پورنقشبند، عضو کمیسیون سخت افزار سازمان نظام صنفی رایانه ای استان تهران و مدیرعامل شرکت نقش البرز گفت وگویی در مورد وضعیت بازار و مشکلات فعالان این صنف داشتیم که شرح آن را می خوانید:
بهتر است گفت وگو را با وضعیت کنونی بازار کامپیوتر آغاز کنیم. فعالان این بازار گلایه های زیادی از سختی شرایط واردات کالا و... دارند و معتقدند بحث محدودیت ثبت سفارش فشار بیشتری به بازار کامپیوتر وارد آورده است تا نوسانات نرخ ارز. نظر شما در این مورد چیست؟
در حال حاضر هر اتفاق جدیدی در بازار منجر به متضرر شدن گروهی می شود. زمانی که نوسانات نرخ دلار آغاز شد، به دلیل اینکه کالاهایی که از قبل با دلار ارزان وارد بازار شده بودند در بازار موجود بودند، کمتر واردکننده ای برای واردات کالا با دلار گران اقدام کرد. این روند ادامه یافت تا اینکه بازار با کاهش موجودی مواجه شد و این درحالی بود که نرخ دلار هم روند صعودی سریعی داشت و ما با محدودیت ثبت سفارش هم مواجه شدیم. در چنین شرایطی واردکنندگان تصمیم گرفتند برای واردات کالا با دلار گران و تحت شرایط سختی اقدام کنند. درست زمانی که کالاهای وارداتی جدید با دلار گران (مثلا 1900 تومانی) وارد بازار شد، قیمت دلار شکست و به مرز یک هزار و 600 تومان رسید و این یعنی ضرر مسلم واردکننده ای که کالا را با دلار 1900 تومان وارد بازار کرده است.
این عدم ثبات اقتصادی در کنار عدم ثبات در تصمیم گیری ها در مورد مساله محدودیت ثبت سفارش، علاوه بر اینکه باعث بروز مشکلات این چنینی می شود باعث می شود در صنف مشکلات دیگری هم مانند رشد قاچاق، رشد عرضه کالاهای بدون گارانتی، گارانتی های قلابی و... به وجود آید.
این طور که پیداست اوضاع و احوال بازار وخیم است و فعالیت در فضای بازار نوعی خطر کردن است!
در حال حاضر شرایط بازار وخیم و غیرقابل پیش بینی است و کمتر فردی جرات می کند در این اوضاع و احوال کالای جدید وارد بازار کند. برنامه های جدیدی هم که در بازار اجرا کرده اند (مانند طرح شبنم و...) بیش از اینکه جنبه حمایتی داشته باشد، جنبه منفی داشته است. به همین دلیل کسبه می ترسند کالا وارد بازار کنند و بازار به شکل بازار خاکستری و بازار سیاه درآمده است.
از طرح شبنم گفتید. شبنم در بازار شما چقدر تاثیر دارد؟
از نظر من طرح شبنم یک طرح بسیار ناقص است که بزرگ ترین نقص آن این است که برای کالاهای موجود در بازار، بدون هیچ فکر و بررسی قوانین تنبیهی در نظر گرفته شده است. راه حل هایی هم که تا کنون ارائه کرده اند اصلا در توان دستگاه اجرایی نیست که مورد استفاده قرار گیرد. پس یا باید از این قوانین صرف نظر کنند و بگویند به هر کالایی که در بازار موجود است بارکد و طرح تعلق می گیرد یا اینکه قوانین را دوباره مورد بررسی و بازنگری قرار دهند. ایراد بعدی این است که با تمام این بگیر و ببندهایی که انجام می دهند، ارائه و نصب این طرح هیچ اثر مثبتی در بازار ندارد. چون امکان نصب این هولوگرام ها در گمرک وجود ندارد و نخواهد داشت، نمی توان مطمئن بود که این هولوگرام تنها روی کالاهایی که از مبادی رسمی وارد شده اند نصب می شوند.
ولی گویا قرار بر این است که برچسب در گمرک روی کالاها نصب شود.
خیر. این امکان وجود ندارد.
با این تعاریف حتی کالاهای قاچاق هم می توانند به طرح شبنم مزین شوند. درست است؟
بله درست است. اصلا یکی از ایرادهای بزرگ طرح شبنم این است که به کالاهای قاچاق و بدون گارانتی وجاهت می دهد. تصور کنید که یک فروشنده یک پارتی کالا از گمرک ترخیص می کند و یک پارتی هم از طریق قاچاق وارد بازار می کند. برچسب ها را هم در اختیار دارد و این برچسب ها را روی کالاهایی که به فروشگاه می آورد، نصب می کند. حال این کالاها می خواهند قاچاق باشند یا از گمرک ترخیص شده باشند. به هر حال توسط فروشنده به برچسب شبنم مزین می شوند.
داستان ایجاد مرکز استاندارد تخصصی و بحث ارزیابی کالاها توسط یک آزمایشگاه جدید به کجا کشیده شد؟
بحث استاندارد کالاهای آی تی در مورد چهار قلم کالا شامل، نوت بوک، اسکنر، پرینتر و سرور از چندین سال قبل تا کنون در حال پیگیری است و این چهار قلم کالا هنگام واردات باید مراحل تست و بررسی را در اداره استاندارد طی کنند. یکی از بزرگ ترین انتقادات وارده به آزمایشگاه هایی است که این کالاها در آنها تست می شوند. این آزمایشگاه ها چندان مورد بازرسی قرار نمی گیرند و روال کاری و تست محصولات در آنها مغایر با روال استاندارد است. مشکلات دیگری هم در ناحیه اجرا اتفاق افتاده است که واردکنندگان را آزار می دهد. به همین دلیل ما با بحث ایجاد یک آزمایشگاه جدید در قالب یک ضرورت مواجه شدیم و تصمیم گرفتیم که یک مرجع درست داشته باشیم تا در مورد تست و بررسی کالاها به طور علمی و غیرمغرضانه و با دید غیراقتصادی بتواند اظهار نظر کند. به همین دلیل من طرحی را ارائه دادم که یک آزمایشگاه سومی راه اندازی شود تا به طور تخصصی به بررسی کالاهای وارداتی
بپردازد.
شرکتی که فراخوان ایجاد آزمایشگاه جدید برای تست محصولات آی تی را در سایت سازمان نظام صنفی داده است همان آزمایشگاه جدیدی است که در موردش صحبت می کنیم؟
خیر. تا این لحظه که با هم صحبت می کنیم آزمایشگاه این شرکت ربطی به این بحث ما ندارد.
فکر می کنید ترکیب سهامداران این شرکت این توانمندی را دارد که آزمایشگاه مورد نظر سازمان نظام صنفی شود؟
اینکه این شرکت این توانمندی را دارد یا خیر موضوعی است که خود این شرکت باید پاسخ دهد. اما تاسیس آزمایشگاه کادر و نیروی متخصص می خواهد. وقتی آزمایشگاه مرکز تحقیقات راه اندازی شد از نظر کادر و تجهیزات تست کالا بسیار ضعیف بود و البته هنوز هم بسیار ناقص است. این آزمایشگاه ها در سطح استانداردهای جهانی و حتی داخلی هم نیستند. پس ما باید ببینیم این شرکت از لحاظ استانداردهای جهانی چه از لحاظ نیروی متخصص و چه از لحاظ تجهیزات در چه حدی است؟ قطعا در شرایط کنونی به هیچ وجه آن آزمایشگاه مورد نظر ما نیست، یا باید اساسنامه آن کاملا تغییر کند یا باید سازمان نظام صنفی از اساس کنسرسیومی برای این آزمایشگاه تعیین کند.
بر اساس طرحی که شما داده بودید سازمان نظام صنفی به طور مستقل قصد راه اندازی آزمایشگاه جداگانه را داشت؟
سازمان نظام صنفی طبق ضوابط و قوانینی که دارد نمی تواند فعالیت اقتصادی داشته باشد. طرح من این بود حالا که سازمان نمی تواند آزمایشگاه احداث کند، با مشارکت افراد حقیقی و حقوقی یا شرکت های دیگر آزمایشگاه دیگری تاسیس شود که مطابق ضوابط و اساسنامه هایی باشد که ما در نظر داریم. البته سازمان نظام صنفی نمی تواند آزمایشگاهی را مجبور کند که مطابق قوانین آن حرکت کند.اما می تواند آزمایشگاهی تاسیس کند و قوانین و ضوابط خود را در آن بگنجاند و خیالمان راحت باشد که این آزمایشگاه در آینده خطا نخواهد رفت.
در آمدزایی آزمایشگاه ها چگونه است؟ مگر این آزمایشگاه ها تعرفه مشخصی ندارند؟
سال 83 برای آزمون لپ تاپ 240 هزار تومان تعرفه گذاشتند. ابتدای سال 90 تعرفه تست لپ تاپ ناگهان دو برابر شد و اعتراضات هم نتیجه ای نداد. تعرفه ها باید توسط مرجع دولتی تعیین شود. ولی مشاهده می کنید آنقدر بحث ثروت اندوزی گرم است و شیرین که این آزمایشگاه ها خود تعرفه را افزایش می دهند و توجهی هم به اعتراضات ندارند. ما اعتقاد داریم تعرفه هایی که اکنون این آزمایشگاه ها از ما اخذ می کنند بیش از ده برابر تعرفه های سازمان استاندارد است. همچنین برخی از این آزمایشگاه ها به تجهیزات تست دستگاه مجهز نیستند ولی به اداره استاندارد اعلام می کنند که به این تجهیزات مجهزند و بابت انجام تست های غیر استاندارد به روش های نادرست از واردکنندگان پول می گیرند.
بحث دیگری هم از چند سال پیش در سازمان در حال پیگیری است و آن بحث رتبه بندی شرکت ها است که رضایت مندی مشتریان را هم به فاکتورهای حائز امتیاز افزوده است. این طرح در حال حاضر سرو صدای زیادی ایجاد کرده و بسیاری بر این باورند در صورت اجرای این طرح تمام شرکت ها یک رتبه پایین می آیند.چراکه تعداد مشتریان شرکت ها هم با هم برابر نیست و ممکن است ده اعتراض از یک شرکت با یک هزار مشتری، چندان به چشم نیاید تا ده اعتراض از شرکتی با 50 مشتری. نظر شما در این رابطه چیست؟
من فکر می کنم این موضوع هم مانند بحث استاندارد می شود.وقتی ما میزان و معیار محک را نتوانیم به درستی تعریف و سازماندهی کنیم به طوری که نتوانیم برای کمی کردن مفاهیم روش درستی در نظر بگیریم دچار این اتفاقات می شویم. الان بزرگ ترین مشکلی که در این زمینه داریم این است که ما فرمول مشخص و درستی برای کمی کردن میزان رضایت مشتری نداریم.؟یا فرمولی برای سنجش توانمندی اقتصادی یک شرکت نداریم. ما به این فرمول ها نیاز داریم. در کل، کمی کردن این مسائل در رتبه بندی ها کار پیچیده ای است و من فکر نمی کنم این کار نتیجه درست و دقیق داشته باشد.
اما هنگام تصویب این طرح شما جزو اعضای هیات مدیره سازمان نظام صنفی بودید.
من در جریان تصویب این طرح نیستم.
چطور شما در هیات مدیره حضور داشتید و نسبت به این موضوع بی اطلاعید؟
یکی از اعتراضات ما هم این است که چطور برخی از پروژه ها به هیات مدیره آمده است و ما چه زمانی آنها را تصویب کرده ایم!
در خاتمه پیش بینی از وضعیت بازار کامپیوتر دارید؟
در شرایط فعلی نمی توان پیش بینی درستی از وضعیت بازار داشت. اگر می شد وضعیت بازار و روند نرخ دلار را پیش بینی کرد مشکلی وجود نداشت.